Polska historia jest naznaczona walką o wolność i suwerenność. Polskie podziemie w trakcie II wojny światowej to realność, która skupiała nie tylko walczących bojowników, ale także tych, którzy dla wolności Polski poświęcili wiele, gubiąc często własne poczucie moralności i humanizmu. O jednym z nich opowiada film „Historia Roja” z 2016 roku, w reżyserii Jerzego Zalewskiego.
Światło na trudne oblicze podziemia rzuca w nim postać powszechnie znana na Podlasiu – płka Ryszarda Jerzego Kuklińskiego, pseudonim „Rój”. Zalewski przedstawia go jako postać skomplikowaną i sprzeczną. Wszystko zaczyna się od patriotycznego zapalu, który doprowadza go do decyzji o dołączeniu do Armii Krajowej. Główny bohater przechodzi przez kolejne etapy życia, uczestnicząc w operacjach sabotażowych, działaniach dywersyjnych i akcjach bojowych.
Co czyni ten film wyjątkowym, to ukazanie nie tylko heroicznej walki zbrojnej na rzecz wolności Polski, ale także psychologicznego portretu samego „Roja”. Zalewski stara się pokazać widzom jak wielka była cena jaką płacił za swoje uczynki Kukliński. Jak wiele kosztowało go poświęcenie dla kraju i jak wiele stracił, zmieniając w ten sposób bieg historii Polski.
„Historia Roja” zdobyła uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Zwraca uwagę przede wszystkim autentyzm przedstawionej historii oraz niesamowita dokładność rekonstrukcji historycznych. Siłą filmu jest również doskonała gra aktorska – zwraca uwagę szczególnie Arkadiusz Jakubik w roli Ryszarda Kuklińskiego.
Trafnym określeniem jest więc mówienie o „trudnym obliczu polskiego podziemia”, które mocno kontrastuje z idyllicznym wizerunkiem powstańców oraz bohaterskiej Armii Krajowej. Jednakże warto pamiętać, że wszelka historia ma swoje ciemne strony – i wielka zasługą reżysera jest to, że nie unika ich poruszania.
„Historia Roja” to refleksja nad ceną wolności i poświęceń, jakie są gotowe ponieść jednostki dla dobra ogółu. Zalewski pokazał trudną drogę Kuklińskiego, przedstawiając bohatera we wszystkich jego odcieniach: od młodego chłopaka pełnego idealistycznych marzeń o wolnej Polsce, aż po człowieka zmęczonego walką i borykającego się z dylematami moralnymi.
W „Historii Roja” nie ma miejsca na prostolinijny heroizm; każda postawa rodzi konsekwencje a każda decyzja swoje ofiary. Jest to ważna lekcja historii, mocno odnosząca się do współczesnych realiów. Film pokazuje bowiem, że wybór między dobrem a złem nie zawsze jest prosty i jasny; często musimy podejmować decyzje pomiędzy „mniejszym”, a „większym” złem.
Nie ma wątpliwości, że historia nie jest czymś prostym. Często jest postrzegana jako sucha i nudna przez osoby niezainteresowane przeszłością. Jednak nasi historycy, pisarze oraz filmowcy stale starają się ożywiać ten obraz, pokazywać trudności z jakimi borykały się różne grupy ludzi w różnych okresach. Jednym z tych przedsięwzięć jest „Historia Roja” Władysława Zalewskiego z 2016 roku, która pokazuje trudne oblicze polskiego podziemia.
„Historia Roja”, to autentyczna opowieść o członku polskiego podziemia antykomunistycznego, Tadeuszu „Rogu” Zawistowskim. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się to typową historią opowiadającą o patriotyzmie i walce o wolność, jest to również surowe spojrzenie na realia polskiego podziemia, skomplikowane relacje między bohaterami oraz trudne decyzje, które musieli podejmować.
Film nie stroni od ukazywania brutalności postępowań komunistycznych służb bezpieczeństwa, które bezlitośnie ścigały członków podziemia. Postać głównego bohatera zostaje ukazana w świetle jego determinacji i gotowości poświęcenia wszystkiego dla idei wolnej Polski. Jednocześnie Zalewski stara się ukazać do tego stopnia upolityczniony był ówczesny sąd, a także jak po latach prawdziwi bohaterowie zostali zapomniani przez społeczeństwo.
„Historia Roja” jest również studium charakteru. Zalewski z dużą precyzją portretuje swojego głównego bohatera – człowieka pełnego sprzeczności, zmagającego się ze swoimi własnymi demonami i równocześnie zdeterminowanego do walki o wolność swojego kraju.
Zalewski przygotował też dla nas brutalnie szczere spojrzenie na skomplikowany kontekst społeczno-polityczny tamtych czasów. Nie zawsze było łatwe rozróżnienie między kimś, kto po prostu próbował przetrwać a kimś, kto aktywnie współpracował z komunistycznymi władzami.
Film „Historia Roja” to kolejne dzieło pokazujące trudne oblicze polskiego podziemia. Jest to film pełen emocji i niewygodnych prawd, ale również film pokazujący skomplikowaną naturę naszej historii. Dla tych, którzy są przekonani, że historia jest nudna i nieistotna – polecamy gorąco „Historię Roja”. To nie tylko lekcja historii o polskim podziemiu antykomunistycznym, ale również uniwersalna opowieść o cenie wolności i wartościach, które pozwalają nam zachować godność nawet w najtrudniejszych chwilach.
